|
Sesin iki ayrı anlamı vardır.Birisi herkesin kendi kulağı ile aldığı, onun için subjektif olan olay ,ikincisi kulağımızı uyaran objektif fiziksel olaydır.Objektif ve fiziksel olarak ses :Katı,sıvı ve gaz halinde maddeler içindeki mekanik dalgalanmalardır.Ses dalgaları nöbetleşe olarak sıkışıp gevşeme hareketidir. Bilimsel olarak ses iki türlü ölçülebilir.Şiddet veya yüksekliği desibel(dB) olarak ölçülür.Tizlik ise saniyedeki ses titreşim frekansı olarak ölçülür. Desibel logaritmik bir ifadedir bu nedenle dB şiddetinde 10 ünitelik bir artış bir alttakinin 10 katı fazlası anlamına gelir.Yani 20 dB ,10 desibelin 10 katı;30 Db 10 desibelin 100 katıdır. Duyma hava yolu ve kemik yolu ile olur.Ses dalgaları boşlukta yayılıp dış kulak yoluna ulaşabilir.Bu yolda problemi olanlarda eğer duyma sinirleri sağlam ise kulağa yakın kafatası kemiklerine ,ses kaynağının teması ile duyma gerçekleşebilir. Kulağın üç ana bölümü vardır:dış kulak,orta kulak,iç kulak..Dışarıdan görebildiğimiz parça olan dış kulak kendi kanalına açılır, bu kanal zara kadar uzanır.Kulak zarı dış kulak yolunu orta kulaktan ayırır.Orta kulaktaki örs ,çekiç ve üzengi kemikçikleri iç kulağa sesin iletilmesine yardımcı olurlar.İç kulakta işitme ve dengeye hassas hücreler ile beyine giden işitme siniri vardır. Herhangi bir ses kaynağı kulağa titreşim (Diapazon)veya ses dalgaları ile gönderilir.Bunlar dış kulak yolu vasıtasıyla iletilir ve kulak zarına çarparak zarın titreşimini sağlar .Bu titreşimler ortakulağın küçük kemikçiklerine iletilir ve kemikçikler yoluyla iç kulağa buradan da işitme sinirine geçerler.Titreşimler iç kulakta sinir uyarıları haline dönüştürülür ve direkt olarak beyine giderler .Beyne gelen uyarılar müzik, kapı çalması gibi ses olarak algılanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki sinir uçlarını öldürmeye başlar .Yüksek sese maruz kalma süresi uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur.Sinir ucu sayısı azaldıkça da işitme azalır.Ölü sinir uçlarını canlandırmak mümkün değildir ve hasar kalıcıdır. Genel olarak en iyi duyan çocuklar:büyük klise orgunun en düşük notası olan 20 hertzlik sesten,köpek havlama sesinin en tizliği olan 20 bin hertzlik sese kadar sesleri ayırt edebilir.İnsan konuşması 500-2 bin Hz arasında değişebilir ve pek çok insana çok yüksek veya çok alçak frekanslı seslerden daha gürültülü gelir. Yani insanlar en çok insan sesinden rahatsız olmaktadır. Duyma kaybı başlayınca önce yüksek frekanslar kaybedilir.Böylece ses duyulur fakat anlaşılmaz. Etrafımızdaki seslerle örnekleyecek olursak : Desibel
Örnek 0 İnsan kulağının duyabileceği en düşük ses 30 Kütüphane ortamında fısıldama 60 Normal konuşma,daktilo,dikiş makinesi 90 Çim biçme makinesi,kamyon trafiği(Günde en çok 8 saat) 100 Demir testeresi ,kar aracı (Maksimum 2 saat) 115 Rock konseri ,Oto kornası(Maksimum 15 dakika) 140
Jet motoru(Gürültü ağrı meydana getirir ve geçici sağırlık
oluşur)
Ahmet
F. Yüksel Popüler Bilim
Dergisi
|
eyin
fonksiyonlarımızın gelişmesinde duymanın büyük rolü vardır.Anne
sesi ve çıngırak sesi ile tanımaya başladığımız dünyayı algılayabilmemizde
kulağın rolü büyüktür.Korkunun
,sevginin,tehlikenin,teknolojinin,güvenin seslerini duyar ve yaşarız.Bazen
de Pawlov’un köpeği gibi şartlanmalarımızı yaşarız
seslerle...
