(2000 YILI ORTAK BİLDİRİSİ;
Diyette kullanılan yağlar, Akdeniz diyeti ve ömür boyu sağlık)

2000 yılı Uluslarası Akdeniz Diyeti Konferansı
Kraliyet Fizikçiler Üniversitesi- Londra, İngiltere- 13-14 Ocak, 2000

Özet Bildiri

Yüksek oranlarda meyve, sebze, rafine edilmemiş doğal tahıllar, balık, ceviz ve az yağlı süt ürünleri içeren diyetlerin sağlık üzerindeki olumlu etkileri hakkında gün geçtikçe artan bir oranda bilimsel kanıtlar elde edilmektedir.  Bu tip diyetlerde  kalori fazlası olmadığı müddetçe  toplam yağ oranını  kısıtlamaya  gerek yoktur ve özellikle doymuş yağ oranı az olan bitkisel yağlara ve kısmen hidrojene edilmiş yağlara öncelik  vermek gereklidir.  İşte, zeytinyağına dayalı  Akdeniz  Diyeti, yukarıda bahsedilen tüm beslenme özelliklerini kapsar:

• Günlük tatlı olarak taze meyve, haftada birkaç defa alınacak konsantre şeker veya bal;

• Esas yağ kaynağı olarak da zeytinyağı;

Geçmişi:

Geleneksel Sağlıklı Akdeniz Diyeti

"Akdeniz Diyeti" teriminin belli bir anlamı vardır. Özellikle 1960’lı yılların başında Akdeniz’ de Girit, Yunanistan’ın bazı yöreleri ve Güney İtalya gibi bölgelerdeki  yemek tarzını yansıtır.

Geleneksel Akdeniz Diyeti: 1960’ ların Karakteristikleri

1960’lı yılların başındaki Akdeniz Diyeti, aşağıda belirtilen geniş kapsamlı özelliklerle tanımlanabilir:

• Bol miktarda bitkisel yiyecekler (meyva, sebze, ekmek, diğer tahıl türleri, patates, fasulye, ceviz ve diğer tohumlar);

• Yukarıda adı geçen tüm malzemelerde mümkün olan en az miktarda işlem yapılması, genellikle, yörede mevsimlik olarak yetiştirilen taze gıdalar; süt ürünleri (özellikle peynir ve yoğurt).  Bu besinlerin günlük olarak az veya ılımlı ölçülerde tüketilmesi;

• Balık ve diğer kümes hayvanlarının az veya ılımlı miktarlarda tüketilmesi;

• Haftada sıfır veya en fazla dört yumurta yemek;

• Kırmızı etin az miktarda tüketimi,

• Genellikle yemeklerde az veya ılımlı miktarda şarap tüketimi…

Tüm bunlardan anlaşılabildiği kadarı ile, bu diyette doymuş yağ oranı düşüktür (%7-8 enerjiden az veya buna eşit).  Toplam yağ oranı ise, bölgelere göre %25’ ten az  ve en yüksek %35 enerjiye eşit olacak şekilde değişiklik gösteriyordu.
Elde edilen verilerden anlaşıldığına göre, tarlada veya mutfakta belirli bir fiziksel aktivite içeren çalışmalar yapıldığından, bu yörelerde, Amerika Birleşik Devletlerinde gözlemlenenden çok çok daha az bir obesite oranı vardır.

Geleneksel Akdeniz Diyeti:

Yürütülen Mantık ve Deliller

Yapılan araştırmada belirtilen zaman diliminin ve coğrafi bölgelerin ele alınmasındaki gerekçeler, aşağıda belirtilen üç ana  delil grubuna dayandırılmıştır:

1. Bu bölgelerde  yetişkinlerin  yaşam süresi,  dünyanın diğer yerlerinde yaşayanlarınkinden daha uzundur. Ayrıca, 1960’lı yılların başında medikal hizmetlerin yetersizliğine rağmen koroner kalp hastalıkları, bazı kanser türleri ve diyete bağlı diğer kronik hastalıkların dünya genelinde en az görüldüğü yerler bu bölgelerdi.

2.Akdeniz bölgesinde bulunan besinler ve tüketilen miktarlar ortak özelliklere sahip beslenme tarzlarını tanımlamaktadır.

3.Dünya genelinde yapılan araştırmalarda bu tarzda beslenme alışkanlıklarının olduğu yerlerde düşük oranda kronik hastalıklar  ve uzun yetişkin yaşamı görülmüştür.

Akdeniz diyetinin değişik varyasyonları vardır. Ancak,  İtalya ile  Fransa’nın bazı bölgeleri, Lübnan, Fas, Portekiz, İspanya, Suriye, Tunus, Türkiye ve Akdeniz’in başka bölgelerinde bu tanıma daha az rastlanmıştır.  Burada tanımlandığı şekilde bu diyet, geleneksel zeytin üretiminin yapıldığı bölgeler ile çok yakından ilgilidir.  Sonuç olarak ‘’Akdeniz Diyeti’’ terimi ile 1960’lı yılların başlarında Akdeniz’in zeytin yetiştirilen bölgelerinde görülen beslenme tarzı kastedilmektedir.

Akdeniz Tarzı Bir Diyet

Akdeniz diyeti, yüzyıllardan beri süregelen bir gelenek olup mükemmel bir sağlığa katkısı vardır, kişinin kendisini iyi ve mutlu hissetmesini sağlar. Ayrıca, dünya kültür mirasının çok önemli bir kısmını da teşkil eder.

Amerikalılar, Kuzey ve Doğu Avrupalılar ile beslenme şekillerini geliştirmek isteyen tüm diğer kişiler için Akdeniz tipi beslenme şekli, hem sağlık hem de meşhur lezzeti açısından çok caziptir.

İstanbul - 21.6.2000
http://afyuksel.com