|
Evrenin %99`u plazma halinde bulunmasına karşın, bizim dünyamızda plazma oldukça seyrek rastlanan bir durumdur. Buna rağmen bilerek ya da bilmeyerek çoğumuz hayatımızda plazmadan faydalanmaktayız. Buna en basit örnek olarak floresan lambaları vermek mümkündür. Floresan lamba içinde civa buharı bulunur.Başlangıçta bu gaz soğuk olmasına karşın yine de içinde elektrik iletimi sağlayacak kadar serbest elektron ve iyon bulunmaktadır. Bunların varlığı doğal radyasyona ve kozmik ışınıma dayanmaktadır. Floresan lambaya ulaşan elektrik, lambanın bir ucunun pozitif(+) diğer ucunun ise negatif(-) yüklenmesini sağlar.Bu durumda plazma içindeki negatif (-) yüklü elektronlar pozitif (+) yüklenen uca doğru hareket ederken, pozitif (+) yüklü iyonlarda negatif (-) yüklenmiş uca doğru sürüklenmeye başlarlar. Sürüklenen bu iyon ve elektronlar gittikçe hızlanır ve enerji kazanır. Kazandıkları bu enerji sayesinde karşılarına çıkan diğer atomlarla çarpışarak onlardan elektron koparırlar. Böylelikle ortamdaki iyon ve elektron sayısı hızla artar. Bu da plazmanın varlığının devamını sağlar. Ayrıca bu çarpışmalar sırasında atomlar belli bir frekansta ışıma yaparlar. Bu ışıma floresan lambanın çeperinin kaplandığı fosfor üzerine düştüğünde gördüğümüz beyaz ışığın yayılmasını sağlar. Sokak ve güvenlik aydınlatmalarında kullanılan ark lambaları, neon ışıklandırmalarının da yapısı plazmaya dayanmaktadır. Ark lambalarında reklendirme için plazma içine kimyasal madde katılırken floresan lambalarda, lambanın çeperlerine sürülen fosfor renklendirici olarak kullanılır. Plazma teknolojisi yüzey temizleme ve yiyeceklerin, tıbbi araçların sterilizasyonu konusunda yeni metodlar geliştirilmesini sağlamıştır. Eski ısıtma yöntemleriyle yapılan sterilizasyon fazla zaman almakta ve sıcaklık sterilize edilecek malzemede bozulmalar meydana getirmektedir. Yeni plazma teknolojisi çok çeşitli yüzeylerdeki bakterileri saniyeler ya da dakikalarla tanımlanabilen zamanlarda öldürmektedir. Bu plazma sterilizasyon sistemleri bakteriler yanı sıra virüs, mantar ve sporları da yok etmektedir. Plazma kullanılarak yapılan iyon aşılamaları savunma ve sivil araçların yüzeylerinin sertleştirilmesinde kullanılmaktadır. Günlük yaşamımıza giren ve plazma teknolojisi kullanılarak üretilen malzemeleri şu şekilde sıralamak mümkündür. · Bilgisayar parçaları, · Elektronik aletler, · Ses ve filim bantları, · Uçak ve arabaların makine parçaları, · Plastik yiyecek paketlerinin üzerine yapılan baskı yöntemleri, · Güvenli içecek su üretimi, · Ses ve bilgi aktarımı için kullanılan malzemeler, · Gözlük ve diğer optik araçların çizilme ve yansımalara karşı yapılan kaplamaları. Bütün bunlardan
daha önemlisi ise yüksek verimli enerji üretimi için yapılan çalışmalarda
plazmanın yeridir. Araştırmacılar 30 yıldır füzyon yoluyla
enerji üretmenin yollarını araştırmaktadırlar. · Plazmanın istenilen ortamda ne kadar tutulabileceği, · Plazmanın yeterli sıcaklığa ulaştırılması, · Füzyon için uygun reaktör yapımı olmak üzere birçok konudaki teknolojik yetersizlik. Eğer füzyon yoluyla enerji üretimi başarılırsa bu insanlık tarihi için dönüm noktası olacak bir buluş olur. Bize göre... Ahmet
F. Yüksel Kaynaklar: 2.
University of New Hampshire Experimental Space Plasma Group 3.
Space Telescope Science Institute 4.
Plasma Science and Technology for the 21st Century 5.
The Sun Earth Connection
|
