Kalp Krizi Riski ile Yaşamayı Öğreneceğiz?..

Kalp Krizi Nedir? Nasıl Korunuruz?

Kalp krizinin belirtileri, tedavisi ve alınması gereken önlemlerin bilinmesi hayat kurtarır...

Her yıl ülkemizde onbinlerce insan kalp krizi geçirerek kaybediliyor. Bu ölümlerden pek çoğu hayatın en verimli çağında geliyor. Son olarak İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Bilimsel çalışmalar belirli koşulların ve yaşam biçimlerinin kalp krizi tehlikesini arttırdiğını, bu koşullar değiştirilirse kalp krizlerinin de azaltılıp önlenebileceğini ortaya koyuyor. Belirli sağlık önlemlerine dikkat edilir ve sağlık içinde yaşamanın gerekleri alışkanlık haline getirilirse aile içinde büyük, küçük herkesin bundan yararlanacağı doğaldır. Özellikle çocuklara erken yaşlardan itibaren sağlıklı beslenme ve yaşama alışkanlıklarının kazandırılması onlara uzun ve sağlıklı bir ömür hazırlayacaktır.

Hastalık, kalp kasının bölgesel kansız kalması ve bunun sonucu ortaya çıkabilen kalbin fonksiyon bozukluklarıdır. (Erkeklerde kadınlardan 3-4 kere daha sık görülür.)

Kalp Krizinin Ana Nedeni Nedir?

Ateroskleroz; koroner damarların daralması ve tıkanması.

   Kalp Krizini Hazırlayıcı Nedenler Nelerdir?

·        Kanda kolesterol ve diğer kan yağlarının artması,

·        Şeker hastalığı,

·        Yüksek Tansiyon,

·        Sigara,

·        Fazla hareketsizlik,

·        Ruhi gerginlik,

·        Fazla kilo.

Kalp Krizinin Belirtileri Nelerdir?

·        Göğüste tam yeri belli olmayan sıkışma hissi veren ve dinlenme ile geçmeyen bir ağrı olur.

·        Bu ağrı sol kola ve çeneye doğru yayılır.

·        Ağrı hareket etmekle artar, dinlenirken azalır, fakat geçmez. Ağrı yarım saatten uzun sürer.

·        Ağrıyla birlikte soğuk soğuk terleme ve mide bulantısı vardır.

·        Nefes darlığı olur.

Bazı insanlarda belirtiler çok gizli olabilir. Örneğin diyabet hastaları hemen hemen hiç ağrı duymazlar ve sadece nefes darlığı ve soğuk terleme şikayetleri olur. Bazı hastalarda mide ülseri ya da pankreatit ağrısıyla kalp krizi ağrısı karıştırılabilir, ülser lehine yanlış yorumlanabilir. Hastalığın belirtileri, sinyal vermeden de olabilir...

Alınacak Tedbirler Nelerdir?

·        Tam istirahat haline geçip en yakın kimseden yardım istemek,

·        En yakın hastaneye ambulans ile fazla hareket ettirmeden nakil, (yoksa);

·        En yakın doktoru ve özellikle kardiyoloğu çağırmak,

·        Bir doktor tarafından görülünceye kadar kesin yatak istirahati.

Kalp Krizinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

·        Hastalık gelmeden risk faktörlerini kontrol altına almak en iyi tedavi yöntemidir.

·        Kriz sırasında ideal olan, hastane şartlarıdır.

·        İlk tedavi önlemleri oksijen, nitrogliserin, düşük doz aspirin ya da ağrı tedavisi olabilir. Kalpteki ritim bozukluklarını giderici antiaritmik ilaçlar ve kalp kasındaki hasarın ilerlemesini önlemek için beta-blokerler verilebilir.

·        Hasta krizden sonraki ilk birkaç saat içinde hastaneye yatırılırsa pıhtıları eritmek için trombolitik ilaçlar verilebilir. Ayrıca anjiyo-plasti (daralan kalp damarlarının genişletilmesi) ya da koroner arter köprüleme (baypas) ameliyatı yapılabilir.

Kalp Krizi Sırasında Ne Olur?

·        Kalp krizi, kalbi besleyen koroner atardamarların kalp kasının beslenmesini ciddi ölçüde azaltacak ya da engelleyecek kadar daralmasına ya da tıkanmasına bağlı olarak kalp kasının bir bölümünün hasara uğraması ya da ölmesiyle (miyokard enfarktüsü) ortaya çıkar.

·        Kalbi besleyen koroner kan damarlarındaki tıkanma, damar çeperlerinde plak oluşmasına ('damar sertliği', ateroskleroz) ya da pıhtı oluşmasına (koroner tromboz) bağlı olabilir. Yineleyen kalp ağrısı ise kalbin oksijensiz kalmasıyla ilişkili olabilir (angina pektoris).

Kalbinizin Fazla Yorulmasını Önlemek İçin Uymanız Gerekenler...

·        Günde üç öğün ve eşit miktarlarda yemek yemelisiniz. Bir öğün de fazla yemeyin, yavaş yiyin, acele etmeyin.

·        Sizi üzen, sinirlendiren, kızdıran durumlardan, kimselerden ve konulardan kaçınmaya çalışın. Kızgınlık, sinirlenme ve korku kalbinizin fazla çalışmasına yol açar.

·        Çok soğuk ya da sıcak iklimde bulunmaktan kaçının. Yazın dışarıdaki faaliyetleriniz için günün serin zamanını seçin. Sıcak, kalbinizin fazla çalışmasına sebep olur. Çok soğuk ya da rüzgarlı bir günde dışarı çıkarsanız ağzınızı ve burnunuzu bir mendil ile kapatın ve soğuk havayı içinize çekmeyin.

·        Faaliyetlerinizi kalbinizin dinlenmesine zaman ayıracak şekilde düzenleyin.

Örnegin:

·        Günün ya da haftanın işini planlayın. Ağır işleri gün içinde dağıtın ve araya hafif işler koyun.

·        Faaliyetleriniz arasına zaman koyun. Bütün işlerinizi sabah yapmaya çalışmayın. Bir kısmını öğleden sonra ve akşam yapın, arada dinlenin.

·        Yorulursanız, her ne yapıyor olursanız olun, 15-20 dakika kadar dinlenin. Örneğin bahçe işlerinin tümünü birden yapmak için kendinizi zorlamayın.

·        Acele etmemeye çalışın. Günlük işlerinizi planlayın, böylece acele etmeden ve sinirlenmeden bütün işlerinizi tamamlayın. Bir işi kısa sürede tamamlamanız gerektiğini düşünmeyin.

·        Sabah ve öğleden sonra olmak üzere en az 2 kere 20-30 dakika istirahat edin. Bunun için yatmanız gerekmez, yalnız dinlenin.

·        Her gece alışık olduğunuz kadar uyuyun. En az 6-8 saat uyumaya çalışın. Bir gece geç saatlere kadar oturup, ertesi gece bunu telafi etmeye çalışmayın. Geç yatacağınız gece gündüz bir süre uyumaya çalışın.

·        Çalışırken kollarınız omuz düzeyinin üstünde olursa, kalbinizin fazla çalışmasına sebep olur. Pencere silmek, çamaşır asmak gibi işlerden kaçının.

Yaz Aylarında Dikkat Edilmesi Gerekenler!

·        Tuz ve sıvı kaybı hayatınızı tehdit eder;

·        Bol sıvı alın.

·        Sıcakta aşırı efor sarf etmekten kaçının.

·        Yağlı, ağır yemekten, sıcakta alkol almaktan kaçının.

·        Yaza uygun giyinin.

·        Tatile çıkmadan önce doktor kontrolünden geçin.

·        İlaçlarınızın dozajlarının ayarlanması gerekebileceğini unutmayın.

·        Göğüste ağrı, aşırı terleme ve bulantı gibi belirtiler yaşıyorsanız derhal bir sağlık kurumuna başvurun.

Kalp Krizi Sonrası Yaşamımızda Nasıl Değişiklikler Yapmalıyız?

·        Sigara içiyorsak bırakmalıyız.

·        Düzenli egzersiz yapmalıyız.

·        Tansiyon, kolesterol ve şeker hastalığınız varsa mutlaka doktor kontrolünde tedavinizi aksatmayın.

·        Sağlıklı, az yağlı ve kilo yapmayan gıdaları, ihtiyacımız kadar tüketmeliyiz.

·        İlaçlarımızı düzenli kullanmalıyız.

Yaz aylarında aşırı yağlı, midenin çok fazla çalışıp vücuda yük getirebileceği besinlerden kaçınmak gerekiyor. Özellikle gündüz saatlerinde ağır yemeklerden uzak durulmalı ve hafif, bol sıvı içeren, taze sebze ve meyveden zengin, fazla yağ yükü olmayan yiyecekler seçilmelidir. Sıvı kaybını artıracak alkol, çay ve kahvede aşırıya kaçmamak, güneş ışınlarının direkt olarak geldiği öğle saatlerinde güneş altında kalmaktan, aşırı aktiviteden kaçınmak gereklidir. Özellikle öğle saatlerinde dışarıya çıkmak gerekecekse de açık renkler, ince, pamuklu, bol, havadar, hafif giyecekler seçilmelidir.

Kalp Krizi Sonrası Yaşam

Kalp krizi geçiren birey olaydan çok ürkmüştür. Çünkü olay şahsın hayatını tehdit etmiştir. Doktorunun tüm tavsiyelerine uygun davransa bile hala endişelidir. Kalp krizi geçirdikten sonra her geçen gün kalbimizin iyileştiğini unutmamalıyız. Geçen her gün, sizi daha güçlü ve daha hareketli yapmaktadır. Kalp krizinin tek mağdurunun siz olmadığınızı hatırlayın. Kalp krizi geçiren kişilerin çoğunun şu anda tüm dünyada yoğun bir şekilde işlerine devam ettiğini hatırlayın. Kalp krizi sonrası bireyler, genellikle çok kötü hislere sahip olur. Bu hislerin gelişmesini anlamak kolaydır. En doğrusu bu hisleri içimize atmayarak başkalarına anlatmaktır. Zamanla bu kötü hisler kaybolur gider.

Aile Fertleri Neler Hisseder?

Büyük bir olasılıkla kalp kriziniz ailenizin fertleri üzerinde büyük bir duygusal etki yaratmıştır. Siz koroner bakım birimindeyken, ailenizin fertleri mutlaka çok korkmuştur. Kötü bir zamanda kalp krizi geçirdiğinizi düşünerek şu anda da büyük endişe içinde olabilirler. Bu, normaldir. Kimi zaman başka türlü görünse de, onlar bu durumdan sizi gerçekten de sorumlu tutmaz. Aile fertlerinin kendilerini suçlu hissetmeleri de sık görülen bir durumdur. Herhangi bir şey yaparak kalp krizi geçirmenize bir şekilde neden olduklarını düşünebilirler. Özellikle de genç kızlar ve delikanlılar böyle düşünür. Onlarla duyguları üzerine konuşun ve kalp krizlerinin, aniden patlak vermelerine rağmen uzun yıllar boyunca gelişen koşullar nedeniyle meydana geldiğine onları ikna edin.

Cinsel Yaşam Konusunda Ne Yapmalıyız?

Çoğu birey kalp krizi sonrası eski hayatındaki tempoda seks yapabilir. Eğer bu konuda bir sorunuz olursa doktorunuzla görüşmelisiniz. Eğer seksüel temas sırasında göğüs ağrınız olursa doktorunuza bu konuyu bildirmeniz gerekir. Bu cinsel hayatınızın bitmesi anlamına gelmez.

İşe Dönme Konusunda Ne Yapmalıyız?

Çoğu birey bir ay içinde eski işine dönmektedir. Bu süreç kalbin gördüğü hasarın yaygınlığına bağlıdır. Bazı kişiler kalp krizi sonrası daha az yorucu işlere geçmeyi isteyebilirler. Daha az yorucu işlere geçmeye kesin gereksinim olup olmadığının belirlenmesi için kardiyak rehabilitasyon ünitelerinin değerlendirmesine ihtiyaç duyulabilir.

Hangi Türden Egzersizler Yapabiliriz?

Kalp krizinden sonraki iyileşme sürecinde olanlar, herhangi bir sorunla karşılaşmadan yürüyüş yapabilir, golf oynayabilir, balık tutabilir, yüzebilir ve benzer aktivitelerde bulunabilirler. Egzersiz yapmak gerçekten çok sağlıklı bir olaydır ve kalp hastalarının çoğunluğuna tavsiye edilir. Gene de sizin için doğru olan egzersiz miktarını doktorunuzla görüşmeden sakın egzersiz yapmayın. Çeşitli spor aletlerinde özel egzersizler yaptırarak test etmek suretiyle doktorunuz sizin için doğru olan egzersiz miktarını tayin eder.

Yağsız Rejim Nedir ve Niçin Tavsiye Edilmektedir?

Yağsız bir rejim yağdan, özellikle de et, çok yağlı süt ürünleri ve doymuş yağlardan aldığımız kalorileri azaltmanıza yardımcı olacak bir yemek planıdır. Aynı zamanda yumurta sarısı, sakatat ve öteki hayvani gıdalardan aldığınız kolesterolü de düşürecektir. Yağsız diyetin amacı kanınızdaki kolesterolü ve öteki yağlı maddeleri azaltmak ve böylece kalp krizi riskinizi düşürmektir. Yemek kaşığı başına iki gramdan daha az yağla yapılmış poli doymamış ve mono doymamış yağlar ve margarinler, tereyağı ve sertleştirilmiş margarinlerin yerine kullanılmalıdır. Bunun nedeni, doymamış yağların kandaki kolesterol düzeyini azaltmaya eğilimi olmasıdır.

Tekrar Kalp Krizi Geçirir miyiz?

Bu mutlaka olur denemez. Elbette hiç kimse bir kriz daha geçirmeyeceğinizi önceden bilemez. Ancak eğer doktorunuzun kilonuzla, diyetinizle, ilaçlarınızla, egzersizlerinizle ve dinlenmenizle ilgili tavsiyelerine uyarsanız, daha rahat yaşarsınız ve ilerideki krizlerden sakınma şansınız artar. Koroner hastalıklar üzerine yapılan araştırmalar her geçen gün kalp kriziyle ilgili yeni bulguları ortaya çıkarıyor. Koroner hastaların bugünkü durumu, yalnızca birkaç yıl öncesine oranla bile daha iyidir ve bu durum daha da iyileşecektir. Umutlu olmak için her türlü neden mevcuttur.

Kaynak:
Popüler Bilim Temmuz 2004

Hakan Kalyoncuoğlu
Popüler Bilim Dergisi
Yazı İşleri Md.
populerbilim@populerbilim.com.tr
İstanbul - 02.07.2004
http://sufizmveinsan.com