Vitaminlerle İlgili Genel Bilgiler
A Vitamini    B Vitamini    C Vitamini    D Vitamini     E Vitamini     K Vitamini

Vitaminler; hayvani ve nebati kaynaklı besinlerde bulunan organik bileşiklerdir.  Vücut için gerekli olan vitaminlerin noksanlığında çeşitli hastalıkların ortaya çıkması beklenir.

Vücut Vitamin Üretmez 

Bilmemiz gereken en önemli nokta vücudun vitamin üretmediğidir. Bu sebeple doğru ve dengeli beslenmek şarttır. Yaşımızla vücudumuz için gerekli olan vitamin miktarı ve çeşiti arasında doğru bir bağlantı vardır. Özellikle çocukların bütün vitaminleri dengeli bir şekilde alması gerekir. Otuz yaşını aşan kadınların da mutlaka kaybettikleri kalsiyumu vücutlarına kazandırmaları, menopoz dönemi ile birlikte giderek artan kalsiyum kaybının kemik erimesi hastalığına yol açtığını bilmeleri gerekir. Bu sebeple bahse konu durumda bulunan kadınların D vitamini alımını arttırmaları ve bunun için de süt. yoğurt, peynir gibi bol kalsiyum ihtiva eden ürünleri daha fazla tüketmeleri gerekmektedir. 

A Vitamini

Vücudun gelişmesi, göz sağlığı, solunum sistemi ve sağlıklı bir cilt için gereklidir. Burun, boğaz, akciğerler ve idrar yolları enfeksiyonuna karşı korunmaya yardım ederek cilt ve mukozanın sağlıklı kalmasını sağlar.
Gece görmede rol oynayan bir göz pigmentinin oluşması için gereklidir. Ceninin rahim içinde uygun gelişimi için gereklidir, kemik gelişimi sağlığını etkiler.
Eksikliğinde : Şiddetli A vitamini eksikliği gözde çeşitli bozukluklara ve en sonunda da körlüğe yol açar. Hafif derecede A vitamini eksikliği ise solunum yolu enfeksiyonları ve cilt problemlerine olan hassasiyetin artmasına neden olur.
Karaciğer, yağsız et, süt, tereyağı, yumurta, yeşil ve sarı sebzelerde, havuç, ıspanak, domates, tere, kuru kaysı, patates, lahana ve  bezelyede bulunur.

B Vitamini

İştah, sindirim sistemi ve sinir sistemi için gereklidir. B grubu vitaminler; tahıllar, yağsız et, böbrek, yürek, beyin, karaciğer, tavuk, ceviz, yumurta, kepek ekmeği ve yağlı tohumlarda, maya özü, pirinç, bezelye, yerfıstığı, beyaz ekmek, patates, tavuk, az pişmiş biftek ve sütte bulunur.

B1 Vitamini

Buğday, pirinç, mısır, yulaf, darı, çavdar ve bu tahıllarla yapılan besinlerde bulunur. Kepek ekmeği ve bira mayasında da vardır.

B2 Vitamini

Süt, peynir, yoğurt ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde, maya özü, kuzu ciğer, peynir, çavdar, buğday,  yumurta,, az pişmiş biftek ve tavukta bulunur.

B3 Vitamini

Çekilmiş kahve, tavuk, biftek, yumurta, peynir, balık, fasulye, bezelye, kepekli ekmek ve patateste bulunur.

B5 Vitamini

Bira mayası, maya özü, fındık, buğday kepeği, yumurta ve kümes hayvanlarında bulunur.

B6 Vitamini

Kümes hayvanları, sığır ve koyun eti, karaciğer, yumurta, süt, muz, balık, lahana, patates, kepekli ekmek, beyaz ekmek, fırında pişmiş fasulye, bezelye ve portakalda bulunur.

B12 Vitamini

Karaciğer, et, yumurtada, kuzu ciğeri, balık, kuzu eti, biftek ve maya özünde bulunur.

C Vitamini

Vücudun direncini artırır. Mikrobik hastalıklarla mücadele gücü kazandırır ve bu tür hastalıklara yakalanmaktan korur. Dokuların ve diş etlerinin sağlığı için gereklidir. Kolajen (vücudun hücreler arası çimentosu) oluşumu, büyüme, doku onarımı ve yara iyileşmesi, antikor yapımı ve beyaz kan hücrelerinin stimülasyonu, böbrek üstü bezlerde kortikosteroid hormonların oluşması, demirin emilimi ile onun kemik iliği, dalak ve karaciğerde gerekli birikimi  için gerekli bir vitamindir. Sigara içenlerin bu vitamini bolca almaları gerekir.
Portakal, mandalina, greyfurt, limon, havuç, çilek, kavun, taze kırmızı ve yeşil biber, beyaz ve kırmızı lahana, maydanoz, kuşburnu , yeşil sebzelerde, siyah kuru üzüm, biber, lahana, üzüm suyu, karnıbahar, taze patates, domates, pırasa ve muzda bulunur.

D Vitamini

Kalsiyum ve fosforun emilerek vücuda faydalı bir hale gelmesi ve kemiklerin gelişimi için gerekli bir vitamindir. D vitaminin esas etkisi, bağırsaktan kalsiyum ve fosfor emilimini artırmak ve bu minerallerin kemikler tarafından alınmasını kolaylaştırmaktır . Balıkyağı, süt, tereyağı, balık, yumurta, karaciğer, peynir ve çavdarda bulunur.

E Vitamini

Büyüme ve üreme için gerekli bir vitamindir. E vitamininin vücutta güçlü bir anti-oksidan etkisi vardır. Antioksidan kapasitesi ile E vitamini, kasların oksijen ihtiyacını azaltarak egzersiz kapasitesini artırmak için çalışır. İyileşmeye de yardım eder ve ateroskleroz ile tromboza karşı koruyucudur.
E vitaminin önemli bir nörolojik rolü vardır ve sinirlerle,  kasların  dejenerasyonunun önler.
Buğday, pirinç, mısır, darı, çavdar, marul, soya, yerfıstığı, kabak çekirdeği, badem, susam, ceviz, zeytinyağı, ayçiçek yağı, buğday özü yağı, mayonez, margarin, mısır özü yağı,  soya fasulyesi yağı, tereyağı, ıspanak, kuşkonmaz, muz, pamuk yağı, çilek ve yeşil sebzelerde bulunur.

K Vitamini

Kanın normal zamanda pıhtılaşması için gerekli bir vitamindir. Et, karaciğer, domates, kabak, karnıbahar, ıspanak ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.

Vitaminlerle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Bilindiği gibi vitaminler, vücut sağlığının temin edilmesi ve zararlı maddelerin tahribatından korunması için lüzumlu  olan ancak vücut tarafından üretilemeyen organik bileşimlerdir. Ayrıca vitaminler vücuttaki diğer metabolizmalar için de  hayati öneme sahiptir.
Vücudun ihtiyaç hissettiği vitaminlerin bütün çeşitliliği ile ve yeterli miktarlarda alınabilmesi  dengeli beslenme için şarttır. Ancak ne yazık ki çeşitli sebeplerle insanlar yeterli ve dengeli bir şekilde beslenemiyorlar. Bu sebeple ortaya çıkan bazı yetersizliklerin telafisi için başka yollardan yararlanmak gerekiyor. Vitamin eksikliğinin telafisini vitamin haplarıyla yapabilirsiniz. Ancak sağlıkla ilgili her meselede olduğu gibi bu konuda da bir uzmana danışmak gerekir. Çünkü bazı vitaminlerin fazla alımı çeşitli problemlere yol açabilmektedir. Ama bu durum bizim vitaminleri tanımamıza engel olmamalıdır. İşte bazı temel vitaminler:

Yağda Eriyen Vitaminler Grubu

A Vitamini : Karaciğerde depo edilir. Eksikliği gece körlüğü, yorgunluk, deri döküntüsü ve akneye sebep olur. Sağlıklı doku oluşumunu destekler. Diş, diş etleri ve saçlar için de önemli bir vitamindir. Yüksek miktarda alınması toksik reaksiyonlara sebep olabilir.

D Vitamini : Eksikliğinde yorgunluk, soğuk algınlığına karşı dirençsizlik ve kemik dokusu üzerinde deformasyon görülür. Kalsiyum ve fosfatın bağırsaktan emilimini sağlar. Diş ve kemikler için önemlidir. Yüksek miktarda alınması böbrekte taş oluşumuna sebep olabilir.

E Vitamini : Eksikliğinde yaraların geç iyileşmesi, kalp ve damar hastalıklarına karşı dirençsizlik gibi problemler ortaya çıkar. En güçlü antioksidandır. Kırmızı kan hücrelerinin canlılığını uzatır, yaraların iyileşmesini sağlar. Hücrelerin yıpranmasını ve yaşlılığı yavaşlatır.

K Vitamini : Eksikliği kanamaya olan meyili artırır çünkü kandaki pıhtılaşma oranı azalır. Zaten bu vitaminin temel işlevi de kanın pıhtılaşmasını sağlayan mekanizmanın desteklenmesidir.

Suda Eriyen Vitaminler Grubu

B1 Vitamini : Eksikliği iştahsızlık, yorgunluk, sindirim sistemi bozukluğu, bulantı, adale zayıflaması gibi sağlık problemlerine yol açar; daha ileri durumlarda kalp yetmezliği ve sinir bozukluklarına sebep olabilir. İştahı düzenler, kalp, sinir sistemi ve kasların normal fonksiyonlarını yerine getirmelerine yardımcı olur. Şeker ve nişastadan enerji üretimini sağlar.

B2 Vitamini : Eksikliği vücut direncinin düşmesine sebep olur, cilt bozuklukları görülür. Vücut hücreleri denilen ve dıştan görünümümüzü düzenleyen hücrelere enerji sağlanmasına yardımcı olur. Ayrıca görme kalitesinin yükselmesi için yeterli miktarda alınması gerekir.

B6 Vitamini : Eksikliği gelişme geriliği, hamilelerde ödem ve sinirsel bozukluklara sebep olur. Alyuvar ve akyuvar oluşumunu desteklerler. Sinir sisteminin sağlıklı olmasına ve bağışıklığın artmasına yardımcı olurlar.

B12 Vitamini : Eksikliği kansızlık, sinirlilik ve halsizliğe sebep olur. Asıl işlevi kemik iliği ve kırmızı kan hücrelerinin oluşmasındadır.

C Vitamini : Eksikliği vücut direncinin azalmasına ve diş etlerinde kanamaya sebep olur. Serbes radikallerle reaksiyona girerek hücre zarlarını çeşitli hasardan korur. Kemiklerin ve kan damarlarının sağlıklı ve esnek kalmalarını sağlar. Bağışıklık sistemini destekler.

Folik Asit : Eksikliğinde iştahsızlık, anne karnındaki bebeklerde gelişim bozukluğu, kansızlık görülebilir. Kırmızı kan hücrelerinin yapımında rol oynar. Doğum kontrol hapı alanlarda, hamilelerde ve alkollü içki içenlerde  bu vitaminin eksikliği daha çok görülür.

Pantotenik Asit : Eksikliğinde yaraların geç iyileşmesi, adale zayıflığı, depresyon ve derilerde sağlıksızlık görülebilir. Sinir sistemi ve deri, saç sağlığı için ihtiyaç hissedilen bir vitamindir.

Herhangi bir ekstra sağlık problemi ile karşı karşıya kalmamak için vücudun ihtiyacı olan vitaminlerin eksiksiz olarak karşılanması gerekir. Özellikle günümüz yaşam şartlarında bünyeyi zaafa uğratacak birçok tehlike ile karşı karşıya kalıyoruz. Metabolizmanın sağlıklı bir şekilde işlevine devam edebilmesi için ilave kuvvetlere ihtiyaç duyuyoruz ve bunu bir şekilde karşılamamız gerekiyor. Aksi takdirde bu beden bu canı taşımakta zorlanacaktır. Sağlıklı günlere.

http://darussifa.kolayweb.com/saglik8.htm' den derlendi.

İstanbul-02.09.2003
http://gulizk.com